BREGADA NYUTRA

(LORO TAPI SIJI )

“Podang Ngingsep Sari lan Padma Sri Kresna”

Kampung Nyutran duweni kisah penting ing Kasultanan Ngayogyakarta. Ing 1755 M, pemerintahan Hamengkubuwono I ndamel 13 kesatuan bregada, salah sijine Bregada Nyutra. Jeneng Nyutra utawa Nyutran . Banjur jeneng iki digunaake kanggo kadipaten paling wetan benteng kraton.

Jeneng Nyutra asale saka Panyutra, jeneng desa ana ing Sumenep, Madura. Bregada Nyutro yaiku bregada bala bantuan saka Madura kanggo tanda paseduluran antarane Adipati Cakraningrat karo Sultan Amangkurat Agung.

Jeneng Nyutra saka tembung dasar sutra duweni awalan N-. Tembung sutra ing basa Kawi artine 1) 'unggul', 2) lulungidan, 3) 'pipingitan/'sinengker’ lan ing jawa anyar duweni arti ”bahan kain sing alus”; banjur awalan N- duweni arti tindakan sing aktif karo kain sutra utawa wong kiang lagi nggawe migunaake sutra .Bregada Nyutra mlebu prajurit pengawal pribadi Sri Sultan. Bregada iki prajurit kesayangane Sultan lan cerak terus karo Sri Sultan . Ing   filosofis Nyutra maknane bregada sing alus kaya aluse sutra sing njaga lan dampingi ,tapi duweni lulungidan lan ktrampilan sing unggul. Kuwi sebabe bregada iki duwe senjata sing lengkap (tombak, towok tameng, senapan lan panah/jemparing). Sadurunge masa Sri Sultan Hamengku Buwono IX, bregada Nyutra wajib bisa nari.

Bregada Prajurit Nyutro yaiku prajurit klangenan, ora prajurit perang. Bregada nyutra bisa terampil nari utawa mbeksa lan dadi pengawal upacara grebeg  sing njagani kaslametane Sultan pas lagi lenggah ing Sitihinggil.

Prajurit Nyutro mlebu pasukan sing elite, sebabe nampa upah sing pada karo bregada Wirabraja lan Bugis, yaiku antarane 7,5 – 40 gulden se sasi , tergantung senioritase. 8 perwira pangkat  panji, 8 bintara pangkat sersan ,46 prajurit lan 2 sing nggawa duwaja. Duwajane jenenge Kanjeng Kyai Trisula.

Sabregada duweni loro seragam sing warnane beda, yaiku klambi lengen pendek abang lan ireng,karo klambi lengen dawa warna kuning sing dinggo ning jero klambi lengen pendek . ngisorane nganggo kathok panji selutut lan kain dodot utawa kampuh sing duweni motif bango tulak. Lanjur tutup rambut anggo topi ireng lan  udheng gilig (bentuke sing bunder).

Mergane ana loro kelompok karo seragam sing beda, dadi ana loro werna gendera ing bregada nyutra. Sing kepisan Podang Ngingsep Sari warna dasar kuning, ing tengah ana plentong (bunderan) warna abang lan Padma Sri Kresna  warna dasar kuning, ing tengahe ana gambar plentong warna ireng.

Podang ngingsep sari asale saka tembung podang artine 'kepodang (jenis manuk sing warnane kuning indah warnane keemasan)', ngingsep = 'ngisep', lan sari = 'inti sari'. Ing filosofis Nyutra abang maknane bregada sing terus nggengem teguh kaluruhuran. Padma-sri-kresna asale saka telu basa Sansekerta,yaiku : "padma" artine 'kembang teratai', "sri" artine 'sinar, indah', lan "kresna" sing artine 'ireng'. Ing filosofis Nyutra ireng maknane bregada sing mbasmi tindakan sing ala, kaya  Sri Kresna titisane Dewa Wisnu.

Lanjur para prajurit sing dolanan musik duweni perangkat tambur, seruling lan terompet Jenegane musik nyutra yaiku Mares MBAT-EMBAT PENJALIN, karo iringan gamelan kanggo meragaake tarian tayungan, lagu sing didendangke yaiku Mares TAMTOMO BALIK (Mares Slanggunder)  kanggo mlaku alon lan nganggo gaya lan Mares SORENGPRANG (MaresTameng Maduro ) kanggo mlaku cepet.

Senjatane sing digunaake yaiku kayata tombak, towok tameng, senapan lan panah/jemparing.

Janjane bregada Nyutra yaiku bregada sing paling unik saka bregada liyane .tapi ana sing nyebutke bregada iki medeni ,soale tutup rambut sing digunaake duweni rambut palsu sing dawa persis kaya wong jaman biyen. Bregada Nyutra yaiku bregada sing meng nganggo sandal dibandingke bregada liyane malah bregada iki dasare ora nganggo alas apa-apa.

Rante sejarah saiki uwis mutus generasi nyutra . saiki uwis ra ana maneh keturunan saka keluarga bregada sing manggon ing nyutran. Pancen ana inisiatif saka Pemuda Kampung Nyutran nggawe bregada nyutra , tapi iki ora Bregada resmi miturut Kraton. Bregada Nyutra sing resmi  Kraton saiki relawan (abdi dalem) sing asale saka wilayah ngendi wae ing Ngayogyakarta.